Αρχαιολογικό Δίκαιο

Πριν από το Σύνταγμα του 1975 δεν υπήρχε ειδική συνταγματική πρό­βλεψη για την προστασία των αρχαιοτήτων ούτε περιλαμβανόταν διάταξη σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Ωστόσο, οι διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας, ιδίως όσες αφορούσαν στην προστασία των αρ­χαιοτήτων, χαρακτηρίζονταν από τη νομολογία ως διατάξεις «αυστηρώς ερμηνευτέαι και εφαρμοστέαι» (ΣτΕ 1049/1959), δεδομένου ότι οι αρχαιότη­τες είναι «εθνικόν κεφάλαιον … κτήμα εθνικόν όλων των Ελλήνων εν γένει …» (άρθρο 61 ν. 10/22.5.1834, Ν.Σ.Κ 311/1960 ΕλλΔνη 1961, σελ. 238 επ.).

Το Σύνταγμα του 1975/1996/2001 καθιέρωσε για πρώτη φορά αυξημένη συνταγματική προστασία τόσο των αρχαιοτήτων όσο και του πολιτιστικού περιβάλλοντος (ΣτΕ 1239/1982), περιλαμβάνοντας ρητή πρόβλεψη για τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μνημεία, τις παραδοσιακές περιοχές, το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον και καθιστώντας υποχρέωση του Κράτους την προστασία και διαφύλαξή τους.

Η νομολογία του Συμβουλίου της Επικράτειας έχει επανειλημμένα διακηρύξει ότι οι διατάξεις του άρθρου 24 Σ υποχρεώνουν το κράτος όχι μόνο να φροντίζει για τη διατήρη­ση, συντήρηση και αξιοποίηση του πολιτιστικού περιβάλλοντος, και ειδικά της πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά να αποκλείει και κάθε υποβάθμιση ή αλ­λοίωσή του (βλ. ΣτΕ 3146/1986 Ολομ., 1025/1989, 3096/1990, 2801/1992 Ολομ. 3984/1992, 1517/1993 ).

H Λειτουργία των Τοπικών Συμβουλίων Μνημείων

Τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων (Τ.Σ.Μ.), σύμφωνα με το άρθρο 49 του Ν. 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς» είναι επιστημονικά γνωμοδοτικά όργανα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, που συγκροτούνται στην έδρα κάθε διοικητικής Περιφέρειας και στις νησιωτικές περιοχές και γνωμοδοτούν για όλα τα θέματα που αφορούν σε μνημεία, χώρους και τόπους της Περιφέρειάς τους.

Ως εκ τούτου, σε κάθε περίπτωση του Ν. 3028/2002 για την οποία απαιτείται γνώμη συλλογικού οργάνου νοείται καταρχάς το Τοπικό Συμβούλιο Μνημείων, εκτός βέβαια των θεμάτων που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου 5γ του άρθρου 50 του Ν. 3028/2002, για τα οποία γνωμοδοτούν τα Κεντρικά Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ (Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων, Συμβούλιο Μουσείων, ειδικό όργανο ΚΑΣ-ΚΣΝΜ).

H Λειτουργία του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου

Σύμφωνα με το άρθρο 50 του Ν. 3028/2002 «Για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς», το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο εξετάζει και γνωμοδοτεί για θέματα που αφορούν στην προστασία αρχαίων μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων που χρονολογούνται έως και το 1830.

Ο Έλληνας νομοθέτης δίνει ιδιαίτερη αξία στην προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς, όμως στην σύγχρονη νομικη πραγματικότητα είναι υποχρέωση της διοίκησης να ισορροπήσει ανάμεσα στην προστασία των αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής κληρονομιάς αφενός αλλά και της οικονομικής ανάπτυξης και της προστασία της ατομικής ιδιοκτησίας αφετέρου. Κατά τον τρόπο αυτό η διοίκηση οφείλει να κινηθεί με βάση την συνταγματικά προβλεπόμενη αρχή της αναλογικότητας η οποία θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πριν την έκδοση της ατομικής διοικητικής πράξης.

Το δικηγορικό γραφείο μας έχει μακρά και πολυετή εμπειρία σε παραστάσεις ενώπιον των αρμοδίων τοπικών & κεντρικών αρχαιολογικών συμβουλίων. Με πληθώρα υποθέσεων ιεραρχικών προσφυγών, (για στρατηγικές επενδύσεις ξενοδοχεία, ειδικά κτίρια  κλπ.), και αιτήσεις ακυρώσεων ενώπιον του Συμβούλιου της Επικράτειας.